https://petities.nl/petitions/behoud-de-toegang-tot-het-recht-voor-iedereen
Stichting IJI is in 1918 opgericht in het Vredespaleis als ‘geschenk aan de wereld’. Het doel was om een kenniscentrum internationaal recht op te richten dat gratis adviezen zou verstrekken aan een ieder die daarom vroeg. Hiermee wilde Nederland internationaal van betekenis zijn, mede gelet op de positie die het had ingenomen tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Vooraanstaande zakenlieden, maar ook ministers en andere staatslieden, zorgden voor oprichtingskapitaal. De honderd jaren erna heeft Stichting IJI altijd mogen rekenen op financiële steun in de vorm van donaties of subsidies. Dit heeft het IJI in staat gesteld om tot 1979 gratis adviezen te verstrekken. Daarna is het IJI kostendekkende tarieven in rekening gaan brengen, die pas de laatste jaren fors werden verhoogd gelet op de inflatie die doorwerkt in bijna alle kosten (loon, huur, dienstverleners) van de exploitatie.
Financieel gaat het op dit moment niet goed met het IJI. Elk jaar teert het IJI meer in op het eigen vermogen, waarbij de horizon hoogstens nog twee jaar is. De belangrijkste reden is dat de financiële steun aan het IJI de afgelopen jaren geheel is afgebrokkeld, met als dieptepunt de afschaffing van de subsidieregeling voor de sociale advocatuur in 2019. Indertijd was het de bedoeling van de minister om gefinancierde rechtshulp te gaan ontwikkelen langs de lijnen van het zorgstelsel, waarbij er met ‘pakketten’ (naar voorbeeld van de zorgpakketten) zou worden gewerkt. Een dergelijk systeem is nooit ingevoerd, maar de subsidieregeling werd niet hersteld.
We zien dat toevoegingsgerechtigde personen met internationale dossiers hierdoor hard worden geraakt omdat de toegang tot het recht voor hen onder druk is komen te staan. Deze zaken hebben vaak (ook) betrekking op kinderen. Dit staat op gespannen voet met de waarborgen van een rechtsstaat. Daarnaast heeft het afschaffen van de subsidieregeling gezorgd voor onnodige en langere juridische procedures: de besparingen door de afschaffing van de subsidie aan de voorkant (bij de sociale advocatuur) worden daardoor tenietgedaan door onnodige kosten aan de achterkant (bij de gerechten).
Het IJI heeft de afgelopen jaren van alles geprobeerd om, zonder financiële steun, het hoofd boven water te houden maar dit bleek geen haalbare kaart. In dit kader heeft het IJI in 2023-2024 opnieuw een subsidieaanvraag gedaan bij het ministerie van Justitie en Veiligheid, maar bij gebreke aan financiële middelen werd dit afgewezen. Nu rapport Van der Meer II duidelijk concludeert dat er jaarlijks een extra investering van €40 miljoen voor de sociale advocatuur nodig is om het stelsel van rechtsbijstand toekomstbestendig te maken, wil het IJI nog een laatste poging wagen om in dit kader een, overigens zeer bescheiden, subsidiebedrag van €260.000,- (jaarlijks) aan te vragen. Op deze manier kan het IJI de effectieve toegang tot het recht blijven verschaffen aan iedereen die dat nodig heeft, terwijl ook meteen wordt bijgedragen aan de efficiëntie in de sociale advocatuur en bij de gerechten.
Voor degenen die het IJI willen steunen bij de subsidieaanvraag, kan dit door het zetten van een handtekening, eenvoudig door opgave van naam en emailadres, op https://petities.nl/petitions/behoud-de-toegang-tot-het-recht-voor-iedereen. De handtekeningenlijst zullen wij bij de subsidieaanvraag voegen.